Η ένταξη της Ελλάδας στον μηχανισμό SAFE και όλα όσα κερδίζει σε βάθος χρόνου
Γράφει ο Ορέστης Γιαννουλάτος
Σε μια εποχή μεγάλων γεωπολιτικών μεταβολών και αβεβαιότητας στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, η Ελλάδα πραγματοποιεί μια στρατηγικής σημασίας κίνηση: καταθέτει αίτημα ένταξης στο πρόγραμμα SAFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιδιώκοντας χαμηλότοκο δάνειο 1,2 δισ. ευρώ για ενίσχυση της εθνικής άμυνας.
Η πρωτοβουλία αυτή δεν περιορίζεται απλώς στην ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της χώρας. Αντιπροσωπεύει τη βούληση της Ελλάδας να συμμετάσχει ενεργά στη διαμόρφωση της νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας, σε μια περίοδο όπου οι ΗΠΑ αποσύρουν σταδιακά τον άμεσο ρόλο τους στην περιοχή και η Ευρώπη καλείται να αναλάβει περισσότερες ευθύνες στον τομέα της άμυνας.
Το SAFE (Security Action for Europe) αποτελεί έναν νέο χρηματοδοτικό μηχανισμό της ΕΕ, που εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο στρατηγικής αυτονομίας της Ένωσης. Με προϋπολογισμό 150 δισ. ευρώ, στόχος του είναι η ενίσχυση κοινών αμυντικών προμηθειών και η στήριξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Η ελληνική πρόταση, σύμφωνα με πληροφορίες, περιλαμβάνει κρίσιμα εξοπλιστικά προγράμματα, όπως αντιαεροπορικά συστήματα τύπου Barak MX, το σύστημα πολλαπλών εκτοξευτών PULS, πιθανή προσθήκη 4ης φρεγάτας FDI και επενδύσεις σε UAV και USV, με ευρωπαϊκή τεχνογνωσία και συμπαραγωγές.
Για τον διεθνολόγο Κωνσταντίνο Φίλη, το βασικό διακύβευμα δεν είναι μόνο η χρηματοδότηση, αλλά η συμμετοχή της Ελλάδας στον «πυρήνα» της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Όπως επισημαίνει, η απουσία της Ελλάδας από αυτές τις διεργασίες θα σήμαινε περιορισμένη επιρροή στις αποφάσεις που λαμβάνονται για το μέλλον της περιοχής μας.
Παράλληλα, η ένταξη στο SAFE προσφέρει στην Ελλάδα ένα θεσμικό πλεονέκτημα: η Τουρκία δεν μπορεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα χωρίς τη συναίνεση της Αθήνας και της Λευκωσίας. Πρόκειται, επομένως, για έναν μοχλό πίεσης που μπορεί να αξιοποιηθεί σε περίπτωση ευρύτερων ευρωπαϊκών ή διμερών διαπραγματεύσεων.
Ένα ακόμη κρίσιμο σκέλος του εγχειρήματος αφορά την εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Η Ελλάδα έχει μείνει πίσω στον τομέα αυτό, όμως το SAFE ανοίγει τον δρόμο για μια στοχευμένη επανεκκίνηση. Η Τουρκία, όπως σημειώνει ο κ. Φίλης, κατάφερε σε δύο δεκαετίες να πετύχει αμυντική αυτάρκεια και γεωπολιτική αναβάθμιση. Η Ελλάδα οφείλει να κινηθεί με στρατηγική, αν θέλει να είναι ισότιμος συνομιλητής στην ευρωπαϊκή σκηνή.
Συνολικά, το αίτημα για ένταξη στο SAFE δεν αφορά μόνο την ενίσχυση της άμυνας με ευρωπαϊκούς πόρους. Είναι μια δήλωση στρατηγικής τοποθέτησης: η Ελλάδα επιλέγει να συμμετέχει, να συνδιαμορφώνει και να διεκδικεί ρόλο στη νέα ευρωπαϊκή εποχή. Δεν είναι μια ευκαιρία που μπορεί να μείνει ανεκμετάλλευτη.
