Ο Ντόναλντ Τραμπ μόλις πήρε το μεγαλύτερο ρίσκο της δεύτερης προεδρίας του, τονίζει σε ανάλυσή του το CNN
Ο Ντόναλντ Τραμπ μόλις πήρε το μεγαλύτερο ρίσκο της δεύτερης προεδρίας του τονίζει σε ανάλυσή του το CNN. Και αυτό γιατί οι δασμοί του 25% κατά του Καναδά και του Μεξικού που επιβλήθηκαν τα μεσάνυχτα προκάλεσαν νέο σοκ σε μια οικονομία που παρουσιάζει ανησυχητικά σημάδια επιβράδυνσης της ανάπτυξης και αύξησης του πληθωρισμού - ένα επικίνδυνο μείγμα για κάθε πρόεδρο.
Ο Τραμπ διπλασίασε επίσης τους δασμούς σε όλες τις κινεζικές εισαγωγές στο 20%, σε μια τριάδα αποφάσεων που έστειλαν τις μετοχές - ένα αγαπημένο μέτρο μέτρησης των δικών του επιδόσεων - στα τάρταρα. Η συγκυρία ήταν ακατάλληλη, πριν ο Τραμπ κάνει κοινή ομιλία στο Κογκρέσο το βράδυ της Τρίτης, την οποία θα παρακολουθήσει ένα έθνος που είναι νευρικό λόγω της επίμονης υψηλής ακρίβειας στη στέγαση και τη διατροφή. Αλλά στο στενότερο ακροατήριο των πιο πιστών υποστηρικτών του, που δεν δείχνουν σημάδια απομάκρυνσης, ο Τραμπ είναι πιθανό να χρεώσει τους νέους εμπορικούς πολέμους του ως απόδειξη της αποφασιστικότητας και της δέσμευσης στις λαϊκιστικές υποσχέσεις του.
Η απόφαση του Τραμπ αντανακλά μια μονομαχία μεταξύ της πολιτικής του καρδιάς και του μυαλού του.
Ο συχνά ευμετάβλητος πρόεδρος έχει δει τους δασμούς ως ένα σχεδόν υπερφυσικό οικονομικό εργαλείο από τις συμφωνίες του ως μεγιστάνας των ακινήτων στη ρηξικέλευθη δεκαετία του 1980. Μαζί με τη μετανάστευση, η έπαρση ότι τα ξένα έθνη κλέβουν συνεχώς την Αμερική αποτελεί το θεμέλιο της πολιτικής του καριέρας.
«Θα είναι πολύ δαπανηρό για τους ανθρώπους να εκμεταλλεύονται αυτή τη χώρα. Δεν μπορούν να έρχονται και να κλέβουν τα χρήματά μας και να κλέβουν τις δουλειές μας και να παίρνουν τα εργοστάσιά μας και τις επιχειρήσεις μας και να περιμένουν να μην τιμωρηθούν», δήλωσε ο Τραμπ τη Δευτέρα. «Και τιμωρούνται με δασμούς. Είναι ένα πολύ ισχυρό όπλο που οι πολιτικοί δεν έχουν χρησιμοποιήσει επειδή είτε ήταν ανέντιμοι, είτε ηλίθιοι, είτε χρηματίστηκαν με κάποια άλλη μορφή».
Μέχρι και τις τελευταίες ώρες της Δευτέρας, οι επενδυτές ήλπιζαν ότι ο Τραμπ θα έκανε πίσω. Νωρίτερα, ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ δήλωσε στο CNN ότι το Μεξικό και ο Καναδάς έχουν κάνει «καλή δουλειά» στον περιορισμό των παράνομων συνοριακών διελεύσεων προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά χρειάζεται να κάνουν περισσότερα για να σταματήσουν τη ροή της φαιντανύλης - αυξάνοντας τις προσδοκίες για άλλη μια αναβολή των δασμών, όπως συνέβη πριν από ένα μήνα, αφού και τα δύο κράτη ενίσχυσαν την ασφάλεια των συνόρων.
Όμως η ανακοίνωση του Τραμπ ότι δεν υπήρχε πλέον χρόνος για να δράσουν ο Καναδάς και το Μεξικό έστειλε τις μετοχές σε βουτιά, με τον Dow να υποχωρεί 650 μονάδες ή 1,48% στο κλείσιμο και με τον S&P να υποχωρεί 1,76% στη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση του έτους.
Η απόφαση του Τραμπ να εξαπολύσει εμπορικούς πολέμους με τους γείτονες αποτελεί ορόσημο στη δεύτερη θητεία του και είναι απλώς η τελευταία περίπτωση κατά την οποία εμμένει στις σαρωτικές προεκλογικές του υποσχέσεις, παρά την τεράστια αναστάτωση που συνεπάγεται η τήρηση του λόγου του.
Και είναι μια υπενθύμιση της φιλοδοξίας που διέπει την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο - και σε ό,τι θεωρεί ημιτελές. Εάν οι δασμοί αντέξουν, θα υπογραμμίσουν την αποφασιστικότητά του να ακολουθήσει τους στόχους που του είχαν αποποιηθεί στην πρώτη του θητεία οι πολιτικοί βοηθοί του κατεστημένου.
Τώρα, προσπαθεί να ξαναφτιάξει τον κόσμο σε πολλαπλά μέτωπα.
Πριν κλιμακώσει την προσπάθειά του να ανατρέψει το παγκόσμιο σύστημα ελεύθερου εμπορίου και δεκαετίες παγκοσμιοποίησης, ο Τραμπ έθεσε υπό αμφισβήτηση τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας που στήριξαν τη διατλαντική συμμαχία από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Και η προσπάθειά του να «σαρώσει» τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες των ΗΠΑ μαζί με τον Έλον Μασκ είναι μια προσπάθεια να εξαφανίσει την εγχώρια κυβερνητική τάξη.
Η πίστη του Τραμπ στους δασμούς επιβιώνει κάθε προειδοποίηση οικονομικών αναλυτών ότι οι καταναλωτές και όχι οι αντίπαλες εμπορικές δυνάμεις θα πληρώσουν γι' αυτούς.
Οι δασμοί - ένα μέσο που χρησιμοποιήθηκε παλιότερα στην ιστορία, αλλά που καταργήθηκε σε μεγάλο βαθμό τον 20ό αιώνα - είναι χαραγμένο στο DNA του κινήματος «Πρώτα η Αμερική» του Τραμπ. Η εφαρμογή τους κατά του Καναδά αντικατοπτρίζει την κοσμοθεωρία του Τραμπ ότι κάθε εξωτερική πολιτική είναι μια νομισματική συναλλαγή στην οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες είτε κερδίζουν είτε εκμεταλλεύονται. Αυτή η νοοτροπία αποκλείει την ιδέα ότι η Αμερική έχει φίλους ή συμμάχους με κοινά συμφέροντα. Αντιθέτως, η χρήση των δασμών από τον ίδιο για να προσπαθήσει να αποσπάσει παραχωρήσεις από το Μεξικό και τον Καναδά για τη μετανάστευση δείχνει ότι ο Λευκός Οίκος του τους θεωρεί όχι αποκλειστικά ως οικονομικό εργαλείο, αλλά ως μέρος ενός βαθύτερου οπλοστασίου εθνικής ασφάλειας.
Η στροφή του Τραμπ κατά των γειτόνων - με τους οποίους έκλεισε μια επικαιροποιημένη βορειοαμερικανική εμπορική συμφωνία κατά την πρώτη του θητεία - έχει σπάσει δεσμούς που είναι βαθιά.
Απειλεί να ρίξει τον Καναδά, επί μακρόν πιστό φίλο και το ήμισυ μιας από τις πιο κερδοφόρες εμπορικές σχέσεις στον κόσμο, σε ύφεση και να προκαλέσει απότομες απώλειες θέσεων εργασίας. Αυτό, καθώς και οι προτάσεις του Τραμπ να γίνει ο Μεγάλος Λευκός Βορράς το 51ο κράτος προκάλεσαν οργή βόρεια των συνόρων και εκτεταμένα μποϊκοτάζ αμερικανικών προϊόντων. η καναδική υπουργός Εξωτερικών Melanie Joly υποσχέθηκε τη Δευτέρα ότι η κυβέρνηση της Οτάβα ήταν «έτοιμη» με δασμούς αξίας 155 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε αμερικανικά προϊόντα - συμπεριλαμβανομένης μιας πρώτης δόσης ύψους 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το Μεξικό υπόσχεται επίσης να απαντήσει, αυξάνοντας την προοπτική παρατεταμένου οικονομικού πολέμου, εκτός εάν ο Τραμπ κάνει πίσω - ίσως με μια επινοημένη δήλωση νίκης πριν οι νέοι δασμοί προλάβουν να βλάψουν σοβαρά την περιφερειακή οικονομία.
Ο Τραμπ έχει τοποθετήσει τον εαυτό του σε ένα πολιτικό κουτί. Αν επιβάλει δασμούς, παίζει με τη φωτιά. Αν δεν το κάνει, όλοι θα νομίζουν ότι πάντα μπλοφάρει και θα τσαλακώσει τη δική του οικονομική επιρροή.
Ακόμη και αν υποχωρήσει, οι συνεχείς απειλές του Τραμπ σκοτεινιάζουν ένα αβέβαιο περιβάλλον για τους επενδυτές και τους καταναλωτές.
Παρ' όλη τη θρυλική ανθεκτικότητά της, η αμερικανική οικονομία αναδεικνύει αδυναμία. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη καταρρέει μαζί με τις καταναλωτικές δαπάνες. Το μοντέλο GDPNow της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Ατλάντα προέβλεψε τη Δευτέρα μείωση της ανάπτυξης κατά 2,8% για το τρέχον τρίμηνο.
Έτσι, ο Τραμπ -ο οποίος υπόσχεται επίσης αμοιβαίους δασμούς στις περισσότερες παγκόσμιες εισαγωγές τον επόμενο μήνα- μπορεί να παίζει με την φωτιά.
Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα έντονος, δεδομένου ότι η απογοήτευση των ψηφοφόρων για τις υψηλές τιμές των κατοικιών και των ειδών παντοπωλείου τον βοήθησε να φτάσει στη νίκη στις περσινές εκλογές. Η αποτυχία να διορθώσει αυτά τα προβλήματα - ή η επιδείνωσή τους με δασμούς στην ξυλεία και τα αγροτικά προϊόντα - θα μπορούσε να προκαλέσει αντιδράσεις, ιδίως για τους Ρεπουμπλικάνους νομοθέτες στις ενδιάμεσες εκλογές του επόμενου έτους. Σε δημοσκόπηση του CNN/SSRS που δημοσιεύθηκε την Κυριακή, το 52% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ο Τραμπ δεν έχει δώσει επαρκή προσοχή στα σημαντικότερα προβλήματα της χώρας.
Το σκεπτικό του Τραμπ για την επιβολή δασμών είναι ότι δεκαετίες πολιτικών ελεύθερου εμπορίου και βήματα όπως η ένταξη της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου αποψίλωσαν την αμερικανική μεταποίηση και έστειλαν εκατομμύρια θέσεις εργασίας στο εξωτερικό. Δεν έχει άδικο - αν και αυτές οι πολιτικές αύξησαν επίσης το βιοτικό επίπεδο των ΗΠΑ με μια πλημμύρα εισαγωγών σε χαμηλότερες τιμές. Και ο Τραμπ πιστεύει ότι η επαναφορά των εμπορικών φραγμών θα φέρει πίσω αυτές τις θέσεις εργασίας και τα εργοστάσια.
Αλλά με λιγότερα από τέσσερα χρόνια να απομένουν για τη θητεία του Τραμπ, θα αναλάβουν οι επιχειρήσεις το κόστος και την αναστάτωση της εγκατάστασης εργοστασίων από οικονομίες με χαμηλότερους μισθούς στο εξωτερικό; Και ακόμη και αν το κάνουν, το υψηλότερο κόστος εργασίας, υλικών και μεταφοράς σε μια ανεπτυγμένη οικονομία θα μπορούσε να σημαίνει υψηλότερες τιμές στα καταστήματα.
Η γερουσιαστής της Μασαχουσέτης Ελίζαμπεθ Γουόρεν, προειδοποίησε ότι η προοπτική της ανόδου του πληθωρισμού θα εξασθενήσει την ομιλία του Τραμπ την Τρίτη.
«Θυμηθείτε ότι την πρώτη μέρα έλεγε ότι θα μειώσει τις τιμές για τις αμερικανικές οικογένειες, την πρώτη μέρα», δήλωσε. «Μετά την εκλογή του, είπε ότι εξελέγη με βάση τις τιμές των παντοπωλείων και τις υποσχέσεις του - τώρα είμαστε έξι εβδομάδες μέσα, δεν έχει κάνει τίποτα για να μειώσει τις τιμές. Και, στην πραγματικότητα, φαίνεται ότι ο πληθωρισμός αυξάνεται. Με αυτούς τους δασμούς, ξέρουμε ότι το κόστος θα αυξηθεί για τις οικογένειες».
Έτσι η ισόβια και αδοκίμαστη πίστη του Τραμπ στις μαγικές ιδιότητες των «όμορφων» δασμών μπορεί να πέσει με τα μούτρα στην πραγματικότητα.
