Της Μαίρης Παπαδιώτη
Η αφορμή για τη σύνταξη του συγκεκριμένου άρθρου μου δόθηκε παρακολουθώντας την ταινία Sybil (1976) με πρωταγωνίστρια τη Sally Field. Το εξαιρετικό αυτής της ταινίας εντοπίζεται αφενός στην πολύ δυνατή ερμηνεία της Field , αφετέρου στο ενδιαφέρον των συντελεστών να θίξουν ένα σπάνιο ψυχολογικό σύνδρομο, αυτό της Διαταραχής Πολλαπλής Προσωπικότητας (ΔΠΠ) από το οποίο φαίνεται να έπασχε η ηρωίδα του έργου. Η ταινία βασίστηκε σε πραγματικά γεγονότα και δεν είναι η μόνη που αναφέρεται στη συγκεκριμένη διαταραχή , πράγμα που σημαίνει ότι όσο σπάνιο και να είναι το σύνδρομο αυτό, δεν παύει να είναι υπαρκτό. Αυτό το σύνδρομο θα γνωρίσουμε και θα αναλύσουμε παρακάτω.
Καταρχάς , πρόκειται για μια ψυχολογική διαταραχή ,η οποία στο μεγαλύτερο ποσοστό της (85%) εντοπίζεται στις γυναίκες, και κατά την οποία ένα άτομο παρουσιάζει διαφορετικές προσωπικότητες όταν έρχεται αντιμέτωπο με κάποια στρεσογόνο κατάσταση . Επί παραδείγματι, μπορεί κάποιος άνθρωπος βιολογικά να είναι 30 χρονών αλλά κάποια στιγμή μέσα στη διάρκεια της ημέρας, εξαιτίας ενός συμβάντος που του πυροδότησε ταραχή και σύγχυση , να μετατρέπεται συμπεριφορολογικά σε ένα πεντάχρονο παιδί που κλαίει, παίζει ή φωνάζει δυσκολεύοντας την ομήγυρή του να τον αντιμετωπίσει. Σύμφωνα με την επιστήμη της ψυχολογίας , πρόκειται για έναν μηχανισμό άμυνας απέναντι σε κάποια τραυματική εμπειρία – ανάμνηση της παιδικής, κυρίως, ηλικίας του ατόμου . Οι διαφορετικές προσωπικότητες που μπορεί να εναλλάσσονται σε ένα άτομο που πάσχει από Διαταραχή Πολλαπλής Προσωπικότητας ή αλλιώς Διασχιστική Διαταραχή Ταυτότητας κυμαίνονται από τουλάχιστον δύο μέχρι δεκάδες ή εκατοντάδες (!).
Πολλές φορές , στα άτομα που εμφανίζουν το σύνδρομο αυτό , παρατηρούνται κάποια κενά μνήμης. Ξεχνούν προσωπικές τους πληροφορίες κι αυτή η απώλεια μνήμης οφείλεται σε δύο παράγοντες. Πρώτον, η μετάβαση από τη μία προσωπικότητα (alter) στην άλλη προκαλεί μεγάλη σύγχυση στο άτομο, καθώς, μπορεί να εναλλάσσονται χαρακτήρες που αφορούν διαφορετική ηλικία, με διαφορετική χροιά φωνής,
διαφορετική προφορά μέχρι και διαφορετικό φύλο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η 24χρονη Βικτώρια Βέγκα από την Καλιφόρνια, η οποία «έκρυβε» μέσα της 8 προσωπικότητες μεταξύ των οποίων μια ανήσυχη έφηβη, ένα πεντάχρονο κορίτσι και ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι. Κάτι ανάλογο συνέβαινε και στην ηρωίδα της ταινίας στην οποία ,«κρύβονταν» μεν μόνο γυναικεία alters αλλά με διαφορετική χροιά προφορά και μορφωτικό επίπεδο. Ο δεύτερος παράγοντας στον οποίο οφείλεται η απώλεια μνήμης, έγκειται στην ίδια την τραυματική ανάμνηση με την οποία έρχεται
αντιμέτωπο το άτομο και η οποία του προκαλεί μεγάλης έντασης ταραχή και πνευματική σύγχυση με αποτέλεσμα να ξεχνάει και να μπερδεύει παρελθόν με παρόν.
Όπως είδαμε, κάθε προσωπικότητα που εμφανίζεται έχει τη δική της ιστορία , λειτουργεί ανεξάρτητα από τις άλλες και «αναλαμβάνει δράση» όταν χρειαστεί. Ωστόσο, οι διάφορες ταινίες που θίγουν το συγκεκριμένο φαινόμενο δεν ταυτίζονται απόλυτα με την πραγματικότητα. Για παράδειγμα, κινηματογραφικά η πολλαπλή προσωπικότητα μπορεί να εμφανιστεί με αλλαγή στην ομιλία, στην προφορά, στη χροιά της φωνής, στη στάση του σώματος ακόμη και στο περπάτημα ή την κινησιολογία ώστε να φαίνεται ξεκάθαρα η εναλλαγή των προσώπων-χαρακτήρων. Στην ουσία, όμως, πρόκειται για αλλαγές στη διάθεση του ατόμου που πάσχει από το συγκεκριμένο σύνδρομο, καθώς την ηρεμία και τη διαύγεια διαδέχονται η σύγχυση και το άγχος και αντίστροφα.
Εν κατακλείδι, οι έρευνες των επιστημόνων πάνω στη συγκεκριμένη ψυχολογική διαταραχή επισημαίνουν ότι η εμφάνιση Διασχιστικής Ταυτότητας μπορεί να έχει και ισόβια διάρκεια . Για αυτό και προτείνεται, πέραν της ψυχοθεραπείας, φαρμακευτική αγωγή που περιλαμβάνει, συνήθως, αγχολυτικά ή αντικαταθλιπτικά χάπια, ώστε το άτομο που εμφανίζει το συγκεκριμένο σύνδρομο να καταφέρει να το ελέγχει και να το διαχειρίζεται.
