Γιατί το παιδί μοιάζει απρόβλεπτο ή ανώριμο; Τι πήγε λάθος; Ένας δεσμός μοναδικός, ιδιαίτερος, δυνατός, αυτός του γονέα με το παιδί. Θα μπορούσε όμως εύκολα ένας γονιός να διακρίνει την ψυχική υγεία του παιδιού του;
Το παιδί δεν είναι μικρογραφία των γονέων, δεν είναι μία δεύτερη ευκαιρία να ζήσουν και να κάνουν όσα δεν έκαναν. Είναι γόνος τους, είναι η καρδιά τους σ’ ένα άλλο σώμα, μα είναι και άνθρωπος που μεγαλώνει, ανακαλύπτει και μαθαίνει. Κάθε έμψυχο ον έχει την ανάγκη να είναι ελεύθερο, να εξελιχθεί, να δημιουργήσει και να γίνει ό, τι αυτό θέλει να ναι, για να ναι ευτυχισμένο. Χάνεται λίγο η ισορροπία όταν ο γονιός αισθάνεται προστάτης και σχεδόν ένα με το παιδί, ζει μέσα από αυτό... ή μάλλον ξαναζεί.
Γιατί να γίνει κάτι που εσύ δεν έγινες; Γιατί να κάνει κάτι που εσύ συζητώντας στη γειτονιά θα νιώθεις περήφανος; Γιατί να είναι κάτι που εσύ με καμάρι θα αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μετρώντας «like» και απαντώντας σε αμέτρητα σχόλια; Tο παιδί το ρώτησες; Ρώτησες αν νιώθει καλά με αυτό; Αν πέρνα καλά, αν περνά εφηβεία ή κατάθλιψη;
Η χαμηλή αυτοπεποίθηση, η αναποφασιστικότητα, η σχολική αποτυχία, το συναίσθημα ενοχής και η επιθετική συμπεριφορά μπορεί να μην είναι απλά εκείνο που εσύ ως γονέας ντρέπεσαι να παραδεχτείς, αλλά να ναι ενδείξεις παιδικής κατάθλιψης. Το 1 στα 4 παιδιά ζουν μια εμπειρία κατάθλιψης ως την ενηλικίωσή τους. Το σωματικό και ψυχικό "κράτημα" ενός παιδιού εντοπίζεται στη μητέρα και στον ρόλο της. Έναν ρόλο τόσο πολυδιάστατο και σημαντικό. Το τάισμα, η καθαριότητα, το άγγιγμα, το βλέμμα, ο τόνος της φωνής, αλλά και ο τρόπος ζωής μια μάνας μαζί με τα 'πιστεύω" της είναι το κλειδί για την ψυχική ανάπτυξη του παιδιού. Ένα παιδί χρειάζεται χρόνο, σύμμαχο στα λάθη του, μία αγκαλιά στις ανάγκες του, έχει ανάγκη από επιλογές, χρειάζεται να μάθει να διαχωρίζει τον έπαινο από την τιμωρία, την ειλικρίνεια από το ψέμα και πολύ σημαντικό να μάθει να απολαμβάνει τη διαδρομή σε ό, τι κάνει. Ειδάλλως, οδηγούμαστε σε μια κατάσταση όπου η μετάθεση ευθυνών δίνει και παίρνει. Χάνεται ο στόχος και η ηρεμία. Το μυαλό ενός έφηβου εύκολα βρίσκεται σε σύγχυση και ξαφνικά ευθύνεται για αποπροσανατολισμό και αδυναμία ώριμης σκέψης. Γιατί φταίει αυτό που ξαφνικά νιώθει χαμένο, κάπου μεταξύ του τί θα θελες εσύ να ναι, τι πρέπει να γίνει και τι έχει ανάγκη εκείνο να ζήσει;
Τα παιδιά μιμούνται, μαθαίνουν και καλλιεργούν το χαρακτήρα που σε μεγάλο βαθμό επηρεάζεται από το οικογενειακό περιβάλλον. Συνήθως υιοθετεί την εικόνα που ο γονέας του περνά για τον κόσμο. Είναι απαραίτητο ο γονιός να καλλιεργεί στο παιδί την ικανότητα να αντιμετωπίζει τις στρεσογόνες καταστάσεις της ζωής του, να μπορεί να αντιμετωπίσει τις προσκλήσεις που θα βιώσει. Η ανθεκτικότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ψυχική υγεία ενός παιδιού. Είναι ό, τι πιο σημαντικό μπορεί να δώσει κάποιος σε ένα παιδί, αφού όσο πιο ανθεκτικό είναι ένα άτομο τόσο λιγότερο άγχος βιώνει, μιας και είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει ψυχοπιεστικές καταστάσεις στη ζωή του. Κι αν κάτι πρέπει να υπάρχει στον απολογισμό ενός γονέα είναι ότι βοήθησε το παιδί του να μάθει να ξεπερνά τα εμπόδια πιο εύκολα και να μειώνει τις πιθανότητες να υποφέρει τόσο από άγχος, όσο και από άλλες διαταραχές. Να αναπτύξει την αυτοεκτίμηση, την ωριμότητα και την υπευθυνότητα. Ναι, φαντάζομαι ακούγεται σαν ένα βάρος που ο γονέας καλείται να κουβαλήσει, μα είναι ό, τι πιο βασικό μπορεί να χαρίσει σ’ έναν άνθρωπο.
Τα όνειρα ενός παιδιού πρέπει να είναι ο στόχος του γονέα. Να μάχεται και να παλεύει για αυτά. Δεν χρειάζεται πάντα συμβουλές, αλλά κάποιον να του πει «συνέχισε». Οφείλεις ως γονέας να του δώσεις τα εφόδια να σκέφτεται, όχι να σκέφτεσαι για εκείνο. Να το θωρακίσεις με αξίες και ηθική, ώστε να πορεύεται στον κόσμο και να τον αντιμετωπίζει, όχι να διορθώνεις τα λάθη του. Ρόλος του γονέα είναι να μάθει στο παιδί να ανταποκρίνεται σε όσα εκείνο αποφασίζει, να προφυλάσσεται, να δίνει, να δημιουργεί, να ζει. Δεν υπάρχει τέλειος γονιός, υπάρχει όμως αληθινός. Αν το παιδί πορευθεί κάποια στιγμή μόνο του, μην ανησυχείς… κάτι έκανες καλά.
Μουλαρτζή Θ. Χρυσούλα, Πτυχιούχος Φιλοσοφικής Σχολής, Τμήμα Ψυχολογίας – Ειδική Αγωγή
