Μια εικόνα χίλιες λέξεις και αυτή η εικόνα από το αναγνωστικό της Πρώτης Δημοτικού των παιδικών μας χρόνων πολύ περισσότερες. Έχουν γραφτεί πολλά και έχουν γίνει πολλές συζητήσεις σχετικές με το ντύσιμο, τη διατροφή, το ρόλο του πατέρα της μητέρας της γιαγιάς. 

Μαρία Κόνιαρη | 16/05/20

Βλέπουμε μία επταμελή οικογένεια της δεκαετίας του 50 με τέσσερα παιδιά ηλικίας από δύο μέχρι οκτώ χρονών.

Συχνά η εικόνα χρησιμοποιείται για άστοχη σύγκριση με τη σημερινή εποχή για να καταλήξουν σε γκρίνια για τη χαλάρωση των ηθών σήμερα, την έλλειψη σεβασμού και την παρακμή της οικογένειας. Και πάλι η ατομική ευθύνη σε πρώτο πλάνο.

Υπάρχει και σήμερα  οικογένεια με όμοια σύνθεση αλλά είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας.

Όταν βλέπω την εικόνα αυτή μου έρχεται στο μυαλό μία ερώτηση: Πόσος ήταν ο μισθός του πατέρα για να μπορεί να συντηρεί αξιοπρεπώς μία επταμελή οικογένεια; 

Τα αναγνωστικά δείχνουν κλασσικές εικόνες της πραγματικότητας και κείμενα οικεία στα παιδιά που να θυμίζουν λίγο πολύ τη δική τους οικογένεια.  Οπότε ο πατέρας σαν τυπική περίπτωση οικογενειάρχη θα ήταν ιδιωτικός ή δημόσιος υπάλληλος μέσου ή χαμηλού βαθμού, οδηγός, ταχυδρόμος, λογιστής ή όποιο άλλο επάγγελμα σύνηθες για οικογενειάρχη.

Ερμηνεύστε το μισθό της εποχής εκείνης σε σημερινά ευρώ. Υπολογίζω ανάμεσα στα 1300 - 2000 ευρώ και πάλι με την προϋπόθεση ότι πρόκειται για κυριακάτικο τραπέζι και όχι για καθημερινό.  

Οικογένειες στη δεκαετία του 50 με αποκορύφωμα τη δεκαετία του 80 μπορούσαν να ζουν άνετα με τη δουλειά μόνο του πατέρα. Μάλιστα υπήρχε η δυνατότητα να σπουδάσουν τα παιδιά σε άλλη πόλη μακριά από το σπίτι τους.

Δεν θα πω αν πρέπει να δουλεύει η γυναίκα ή όχι. Και τότε πολλές γυναίκες όταν αναγκάστηκαν να δουλέψουν ήταν ικανές να μεγαλώσουν τα παιδιά τους όσο ταπεινή και κακοπληρωμένη δουλειά και αν έκαναν.  Αν δούλευε και η γυναίκα σε καλοπληρωμένη δουλειά με προοπτικές καριέρας η οικογένεια ζούσε πιο άνετα και μπορούσαν ακόμα και να κάνουν περιουσία. “Ένας μισθός στην άκρη έλεγαν οι παλιοί”.

Και σήμερα υπάρχει οικογένεια με όμοια σύνθεση σαν εξαίρεση γιατί προϋποθέτει μόνιμη και σταθερή δουλειά με μισθό που χαρακτηρίζεται “ρετιρέ” και μάλιστα απ όσους γκρινιάζουν για την παρακμή της ελληνικής οικογένειας και χύνουν κροκοδείλια δάκρυα.  Στις οικογένειες αυτές το πετρέλαιο το χειμώνα είναι είδος πολυτελείας όπως και το ψάρι στο τραπέζι.  Ο πατέρας αποκλείεται να είναι δημόσιος υπάλληλος εκτός αν έχει διδακτορικό και έχει κλείσει τα πενήντα και τότε δεν πρόκειται για τυπική σύνθεση οικογένειας με γονείς σχετικά νέους σε ηλικία.

Επισημαίνω και την ηλικία γάμου της εποχής εκείνης που ήταν ακόμα και κάτω από τα τριάντα χρόνια που σήμαινε ότι όταν ένας νέος έβρισκε δουλειά ήταν έτοιμος για γάμο.

Συμπέρασμα: Δεν υπάρχει εξέλιξη με το χρόνο αλλά πισωγύρισμα.  Γιατί μισθός 400 ευρώ είναι κατάντια και χαρτζιλίκι από τα κάλαντα.  Ένας ολόκληρος  λαός έγινε ξαφνικά ανήλικος σαν να του πήραν τα κλειδιά του αυτοκινήτου δηλαδή τη δυνατότητα να αποφασίζει για τη ζωή του. Έγινε φρόνιμος συντηρητικός και φοβισμένος. Έσκυψε το κεφάλι και θεωρεί “βολεμένο” αυτόν που έχει αξιοπρεπείς αποδοχές ή κακομαθημένο και πλεονέκτη αυτόν που τις διεκδικεί.  Μήπως μόνοι μας χτίσαμε τα τείχη της φυλακής μας όπως έλεγε ο Καβάφης στο ποίημα του;