Η εποχή που διανύουμε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η εποχή της υλικής ευημερίας.
Ιδιαιτέρως στο δυτικό μέρος του κόσμου, η τεχνολογία, τα κοινωνικά συστήματα πρόνοιας και άλλοι παράγοντες, έχουν επιφέρει μια ριζική τομή στη καταπολέμηση της φτώχειας. Όμως ένα νέο είδος φτώχειας έχει κάνει την εμφάνισή του. Σε μια εποχή γεμάτη ανέσεις που χαρακτηρίζεται από τον υπερκαταναλωτισμό και τη τεχνολογική πρόοδο, παρατηρείται μια έντονη έλλειψη κουλτούρας και στοιχεία πνευματικής ανεπάρκειας.
Τομείς όπως οι τέχνες και τα γράμματα έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Χαρακτηριστικά όπως η ηθική και οι αξίες, θυσιάζονται στο βωμό της άνεσης και του εφήμερου. Με άλλα λόγια κατευθυνόμαστε προς ένα είδος μονοδιάσταατου ανθρώπου, όπως προέβλεψε και ο Herbert Marcuse ήδη από το 1964. Ένα πρότυπο ανθρώπου που δίνει μεγαλύτερο βάρος στην υλική του ευημερία, παρά στη πνευματική του ανύψωση. Σκοπός κάθε προσπάθειας είναι το χρηματικό κέρδος και ο εντυπωσιασμός. Δίνεται μεγαλύτερο βάρος στο φαίνεσθαι, παρά στο είναι. Στην εικόνα παρά στον εσωτερικό κόσμο του καθενός.
Δημιουργούνται εφήμερες μόδες τις οποίες ο κόσμος ακολουθεί πιστά χωρίς σκέψη. Χωρίς κρίση. Μόδες που προωθούν την μαζοποίηση και την απόλυτη ομοιομορφία, είτε αυτή είναι εξωτερική, είτε πνευματική. Σε αυτό συνέβαλε κυρίως η χρήση του Internet και συνεπώς των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης όπως για παράδειγμα το Facebook, το Instagram, το Twitter κ.α. Μέσω αυτών, το υποκείμενο δημιουργεί μια εικόνα βάσει του πώς θέλει να φαίνεται στους γύρω του. Του δημιουργείται η ανάγκη να μοιραστεί με τον έξω κόσμο μια εικόνα από ένα ακριβό εστιατόριο, παρά να ευχαριστηθεί το γεύμα του εκεί.
Να δημοσιεύσει μια φωτογραφία του σε ένα εξωτικό τοπίο, παρά να θαυμάσει το ίδιο το τοπίο και να γίνει ένα με αυτό. Ένα τέτοιο άτομο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως περιορισμένο πνευματικά. Λειτουργεί πάντοτε έχοντας στον νου του το τί εικόνα θα περάσει στους άλλους και δεν μπορεί να ευχαριστηθεί τη στιγμή. Ζυγίζει κάθε του κίνηση προσέχοντας να είναι αποδεκτή από την μάζα.
Γίνεται ένα με αυτήν καθώς φοβάται να διαταράξει την απόλυτη ομοιομορφία, την απόλυτη ισορροπία. Ντύνεται με τα ρούχα που του επιτάσσει η μόδα, για να μην είναι "σαν την μύγα μέσα στο γάλα". Ένας άνθρωπος λοιπόν με αυτό το τρόπο σκέψης και δράσης είναι πρακτικά αδύνατο να προσφέρει στις τέχνες, στα γράμματα ή στη φιλοσοφία. Οι ασχολίες αυτές απαιτούν πρωτοπορία. Απαιτούν πρωτότυπες σκέψεις και ιδέες. Έχουν ανάγκη από ελεύθερα πνεύματα τα οποία δεν περιορίζονται από κοινωνικά πρότυπα και συμβάσεις.
Αντιθέτως τα αμφισβητούν και τα προκαλούν, με απώτερο σκοπό να τα αλλάξουν προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση. Σήμερα τέτοια πνεύματα σπανίζουν. Οι υλικές-εφήμερες ικανοποιήσεις αποδείχτηκαν πιο σημαντικές για τον μονοδιάστατο άνθρωπο του 21ου αιώνα, γεγονός που έχει καταστροφικές συνέπειες για αυτό που ονομάζουμε "κουλτούρα" ή πιο απλά κοσμοθεωρία του ατόμου.
Η πνευματική φτώχεια των ημερών μας, είναι παράγωγο αλλά παράλληλα και αποτέλεσμα της έλλειψης κουλτούρας. Όσο το πρότυπο αυτό αναπαράγεται τόσο οι συνέπειες αυτές θα είναι ολοένα και πιο ορατές. Συνέπειες όπως η αδιαφορία για τη πολιτκή, για την βαθύτερη μόρφωση, για τις τέχνες. Συνέπειες που καθιστούν το μέσο άτομο σήμερα ρηχό και ευνουχισμένο πνευματικά.
Ανίκανο να κοιτάξει πέρα από εκεί που του ορίζουν. Αδύναμο να πάρει τη ζωή στα χέρια του. Αρκείται στις υλικές απολαύσεις ενώ ταυτοχρόνως φοβάται να ορίσει ο ίδιος τον εαυτό του. Ετεροκαθορίζεται από την μάζα και προσπαθεί να γίνει ένα με αυτή. Βολεύεται με όσα του προσφέρονται και δεν διεκδικεί το κάτι παραπάνω. Αυτός ο νέος λοιπόν τύπος ανθρώπου, ο μονοδιάστατος άνθρωπος, έχει ανάγκη από μόρφωση.
Έχει ανάγκη από παιδεία. Όχι τη παιδεία που απλώς του προσφέρουν στα σχολεία. Όχι. Πρέπει ο ίδιος να ανακαλύψει τον εαυτό του και να χτίσει τη προσωπικότητά του, μέσα από την ώριμη σκέψη και την αναζήτηση. Να κάνει τις δικές του επιλογές, για να γίνει και πάλι κυρίαρχος του εαυτού του...
