Η στάση Μητσοτάκη στην συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογο του και τα "αγκάθια" στα ελληνοτουρκικά
Η τουρκική ένταση στο Αιγαίο τις τελευταίες ημέρες φαίνεται να αναταράσσει ένα τοπίο που μέχρι πρότινος θεωρούνταν σχετικά ήρεμο στα ελληνοτουρκικά — και όλα δείχνουν πως η συνάντηση μεταξύ του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι πια θέμα χρόνου. Κατά τις πληροφορίες της κυβέρνησης, αυτή η συνάντηση θα λάβει χώρα στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, πιθανότατα το μεσημέρι της Τρίτης 23 Σεπτεμβρίου.
Παρά την επιθυμία για διάλογο που επικοινωνεί το Μαξίμου — με πυξίδα το Διεθνές Δίκαιο — η ελληνική πλευρά ξεκαθαρίζει ότι ορισμένα ζητήματα δεν αφήνονται στο τραπέζι. Ζητήματα κυριαρχίας, όπως περιγράφονται, θεωρούνται «μη διαπραγματεύσιμα». Πάντως, η προηγούμενη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν έγινε στη Χάγη, στις 25 Ιουνίου, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, όπου ο πρωθυπουργός είχε αναφέρει ότι δεν είχε ακόμη καθοριστεί ημερομηνία για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Τρεις μήνες μετά, το γεωπολιτικό σκηνικό δεν έχει σταθεροποιηθεί. Η Ελλάδα παρακολουθεί στενά τη δράση του τουρκικού ωκεανογραφικού «Πίρι Ρέις», που κάνει έρευνες στο Αιγαίο, ενώ ο πρωθυπουργός, στην εκπομπή του στον ΑΝΤ1, προσπάθησε να καθησυχάσει λέγοντας πως δεν αναμένει θερμό επεισόδιο με τη γείτονα.
Η αντίδραση της Άγκυρας στις κινήσεις της Αθήνας δεν άργησε: μετά από αιφνίδια άσκηση ετοιμότητας που διέταξε ο Αρχηγός του ΓΕΕΘΑ, Στρατηγός Δημήτριος Χούπης, η Τουρκία απάντησε με νέα NAVTEX, επαναφέροντας επιθετική ρητορική περί αποστρατικοποίησης νησιών όπως Θάσος, Λέσβος, Χίος, Ρόδος, Κάρπαθος, Καστελόριζο, μεταξύ άλλων.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, από τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, ζήτησε ξανά την απόσυρση του «casus belli» και επιδιώκει την εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία — υπό την προϋπόθεση ότι η γείτονα θα σεβαστεί τα δικαιώματα της Ελλάδας στην οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή στις ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα.
«Όσο υπάρχει το casus belli στο τραπέζι και όσο η Τουρκία δείχνει μία αναθεωρητική συμπεριφορά εις βάρος της Ελλάδας», σημείωσε ο πρωθυπουργός, «η χώρα θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα — περιλαμβανομένης της δυνατότητας να μπλοκάρει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE».
Παρά την προφανή προσπάθεια εκτόνωσης, η ελληνική πλευρά δεν εγκαταλείπει τις «κόκκινες γραμμές»: δεν πρόκειται να μπουν σε συζήτηση ζητήματα αποστρατικοποίησης, αμφισβητούμενων ζωνών ή άλλων θεμάτων που αφορούν κυριαρχία. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός ετοιμάζεται για το ταξίδι στη Νέα Υόρκη, έχοντας ως στόχο να φέρει μαζί του την ολοκλήρωση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού και την ανακήρυξη θαλάσσιων πάρκων, ενέργειες που ενισχύουν την κυριαρχία επί των ελληνικών νησιών.
Στο ενεργειακό μέτωπο, η εκδήλωση ενδιαφέροντος από την αμερικανική εταιρεία Chevron για οικόπεδα νοτίως της Κρήτης προσθέτει επιπλέον δυναμική στην προσπάθεια της Ελλάδας να ακυρώσει το παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο. Επίσης, έχουν ξεκινήσει ξανά οι τεχνικές διαβουλεύσεις για την ΑΟΖ.
Οι διεθνείς επαφές του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στη Νέα Υόρκη αναμένονται πυκνές: θα συμμετάσχει σε συνέδρια σχετιζόμενα με τον ΟΗΕ, το Συμβούλιο Ασφαλείας, διμερείς και πολυμερείς συναντήσεις με ομολόγους από χώρες όπως η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής.
Εν κατακλείδι, το «παράθυρο» του διαλόγου είναι πλέον ανοιχτό — ο Μητσοτάκης επιχειρεί να το αρπάξει. Όμως, όσο η Τουρκία συντηρεί ρητορική και κινήσεις που αφήνουν ανοιχτά ζητήματα κυριαρχίας, οι κόκκινες γραμμές της Ελλάδας παραμένουν αμετακίνητες. Και, όπως φαίνεται, αυτό είναι κάτι που η Τουρκία το γνωρίζει πολύ καλά.
