Τις τελευταίες εβδομάδες, η Μέση Ανατολή βιώνει μια εκρηκτική κρίση που εντείνει την ανησυχία στην παγκόσμια κοινότητα.
Το ιρανικό κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της πρότασης για ενδεχόμενο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, απάντηση στην εμπλοκή των ΗΠΑ στην όξυνση της έντασης με το Ισραήλ . Τα Στενά αποτελούν ζωτική ενεργειακή και ναυτιλιακή αρτηρία: καθημερινά διέρχονται από εκεί πάνω από 20 εκατ. βαρέλια πετρελαίου, σχεδόν το 20 % της παγκόσμιας παραγωγής , αλλά και φορτία LNG από το Κατάρ.
Σε περίπτωση πραγματοποίησης του αποκλεισμού, οι επιπτώσεις σε ενεργειακές αγορές και ναυτιλία θα είναι άμεσες και δραματικές. Η Citigroup προειδοποίησε ότι οι τιμές του Brent θα μπορούσαν να εκτοξευθούν έως και τα 90 δολάρια/βαρέλι, ενώ κάτι τέτοιο θα αποτυπωνόταν άμεσα στο κόστος καυσίμων, μεταφορών και βασικών προϊόντων . Επιπλέον, άλλες εκτιμήσεις αναφέρουν προσωρινές αυξήσεις ακόμα και στα $150/βαρέλι, ή έως $200 σε ακραίες συνθήκες, όπως είχε αναλύσει η SocGen το 2012 bloomberg.com.
Ο αποκλεισμός των Στενών αναμένεται να προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στη ναυτιλία. Πλοία και φορτία πλοιοδρομούν καθημερινά προς Ευρώπη και Ασία μέσω της περιοχής – σε περίπτωση μπλόκου, χάνεται το αναπτυγμένο δίκτυο δρομολογίων, τα πλοία θα πρέπει να ακολουθήσουν πολύ μεγαλύτερες διαδρομές (π.χ. μέσω Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας), με αυξημένα ναύλα, καθυστερήσεις και συμφόρηση σε εναλλακτικά λιμάνια . Επιπλέον, τα ασφάλιστρα ρίσκου έχουν ήδη εκτοξευθεί κατά 60 %, σύμφωνα με τους Financial Times, αυξάνοντας το κόστος κατά πολλές χιλιάδες δολάρια ανά διέλευση . Ορισμένες εταιρείες μάλιστα σταμάτησαν εξ ολοκλήρου την κάλυψη λόγω του υψηλού κινδύνου.
Οι ΗΠΑ καταβάλλουν προσπάθειες σε διπλωματικό επίπεδο για να αποτρέψουν την απειλή αποκλεισμού. Ο υπουργός Εξωτερικών Marco Rubio κάλεσε ακόμη και την Κίνα να ασκήσει πίεση προς το Ιράν, χαρακτηρίζοντας την απόφαση ως “οικονομική αυτοκτονία” για τη χώρα . Παγκόσμιοι παράγοντες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ προετοιμάζουν στρατιωτικές και ναυτικές επιλογές για να διασφαλίσουν την τροφοδοσία μέσω της περιοχής.
Η κρίση αντιπροσωπεύει άμεση απειλή και για την ελληνική οικονομία. Η Ευρώπη, και κατ’ επέκταση η Ελλάδα, βασίζονται σε εισαγωγές από τον Κόλπο που διέρχονται από τα Στενά. Οι ανατιμήσεις στο Brent πάνω από $100-120/βαρέλι θα διογκώσουν το κόστος ζωής, καθώς το πετρέλαιο και το LNG χρησιμοποιούνται ευρέως για καύσιμα, θέρμανση και μεταφορές.
Η ελληνική ναυτιλία, πυλώνας της εθνικής οικονομίας, βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο. Αυξήσεις στα ασφάλιστρα και τα ναύλα δημιουργούν βραχυπρόθεσμα κέρδη για τους πλοιοκτήτες, αλλά συνοδεύονται από πιέσεις για δρομολόγηση μεγαλύτερων διαδρομών και στρατηγικές κινήσεις υψηλότερου ρίσκου. Υπάρχει ακόμη κίνδυνος εκθέσεων πλοίων και ανθρώπινου δυναμικού στην ευρύτερη περιοχή του Κόλπου, ειδικά σε περίπτωση στρατιωτικών συγχύσεων.
Παράλληλα, το Υπουργείο Ναυτιλίας εξέδωσε την 5η σύσταση προς ελληνικά πλοία να αναζητήσουν ασφαλείς καταφύγια, αποφεύγοντας τη διέλευση έως ότου οι συνθήκες αποκλιμακωθούν. Η σύσταση περιλαμβάνει έγκαιρη ενημέρωση εταιρειών και επικοινωνία με τοπικές ναυτιλιακές διοικήσεις.
