Πολιτική

Τι σημαίνει για την Ελλάδα ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός - Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε

Για δεκαετίες, η Ελλάδα απαντούσε σε ξένα ερευνητικά σκάφη που έμπαιναν σε περιοχές ελληνικής υφαλοκρηπίδας με ένα παράδοξο: «Δεν θα σας πούμε τα όρια, αλλά βρίσκεστε σε ελληνική περιοχή». Αυτό αλλάζει. Για πρώτη φορά, οι ελληνικές θέσεις αποτυπώνονται σε επίσημο ευρωπαϊκό χάρτη μέσω του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ), ενός τεχνικού εργαλείου που ανακοινώθηκε το πρωί της Μ. Τετάρτης (16/4) και εξελίσσεται σε στρατηγικό όπλο της χώρας.

Ο Νέος Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός για την Ελλάδα είναι μια στρατηγική κίνηση που καθορίζει πώς θα αξιοποιηθούν οι θαλάσσιες περιοχές της χώρας, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, την ανάπτυξη βιώσιμων θαλάσσιων δραστηριοτήτων και την ενίσχυση της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας.

1. Αξιοποίηση θαλάσσιων πόρων: Ο σχεδιασμός επιτρέπει τη διαχείριση κρίσιμων θαλάσσιων περιοχών για δραστηριότητες όπως η αλιεία, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (π.χ. αιολικά πάρκα), η ναυτιλία και ο τουρισμός, με σκοπό την ενίσχυση της εθνικής οικονομίας.

2. Ενίσχυση της γεωπολιτικής θέσης: Η καθορισμένη οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, όπως η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ, ενισχύει τη θέση της Ελλάδας σε διεθνές επίπεδο, προστατεύοντας τα κυριαρχικά της δικαιώματα και προασπίζοντας τα θαλάσσια σύνορά της.

3. Περιβαλλοντική προστασία: Ο νέος σχεδιασμός προωθεί βιώσιμες πρακτικές για τη διατήρηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και την προστασία οικοσυστημάτων, ενσωματώνοντας την αρχή της αειφορίας.

4. Αντιμετώπιση προκλήσεων από τρίτες χώρες: Η εφαρμογή του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού συμβάλλει στην επίλυση διαφορών με γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία, μέσω σαφών διεθνών συμφωνιών και την επίδειξη ισχυρών νομικών και διπλωματικών θέσεων.

5. Εθνική στρατηγική και ανάπτυξη: Ο σχεδιασμός δημιουργεί το πλαίσιο για στρατηγική ανάπτυξης, επενδύσεων και διαχείρισης, ενισχύοντας την εθνική οικονομία και τις θέσεις εργασίας, ενώ προάγει τη συνεκτική και οργανωμένη εκμετάλλευση του θαλάσσιου χώρου.

Με αυτόν τον τρόπο, ο Νέος Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός συνιστά ένα σημαντικό εργαλείο για την Ελλάδα, συνδυάζοντας οικονομική ανάπτυξη, περιβαλλοντική προστασία και στρατηγική διαχείριση των θαλάσσιων περιοχών της.

Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης Μητσοτάκη 

Ο Νέος Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός της Ελλάδας ορίστηκε μέσω μιας συντονισμένης διαδικασίας από την ελληνική κυβέρνηση, με τη συμβολή διαφόρων αρμόδιων φορέων και την τήρηση των διεθνών και κοινοτικών υποχρεώσεων. Οι βασικοί άξονες για την κατάρτιση του χάρτη είναι οι εξής:

1. Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Υποχρεώσεις: Ο χάρτης δημιουργήθηκε λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς συμφωνίες που έχει συνάψει η Ελλάδα, όπως η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), και τις κοινοτικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη. Η Ελλάδα, ως μέλος της ΕΕ, έχει την υποχρέωση να ενσωματώσει την ευρωπαϊκή νομοθεσία στις εσωτερικές της διαδικασίες.

2. Οριοθέτηση Θαλάσσιων Ζωνών: Ο χάρτης βασίζεται στην αρχή της μέσης γραμμής, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, και καθορίζει τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας (όπως η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ) με στόχο την επίλυση τυχόν διαφορών με γειτονικές χώρες. Στην περίπτωση της Ελλάδας, αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την οριοθέτηση με χώρες όπως η Τουρκία, η Αλβανία, η Ιταλία και η Αίγυπτος.

3. Στρατηγικός Σχεδιασμός και Αειφόρος Ανάπτυξη: Η ελληνική κυβέρνηση προσδιόρισε τον χάρτη με βάση τις στρατηγικές ανάγκες της χώρας για την αξιοποίηση των θαλάσσιων πόρων, την ανάπτυξη βιώσιμων δραστηριοτήτων (π.χ., ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλιεία, ναυτιλία, τουρισμός), και τη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

4. Εσωτερική Διαδικασία και Εμπλοκή Φορέων: Η κατάρτιση του χάρτη έγινε μέσω της συνεργασίας διαφόρων υπουργείων και αρμόδιων φορέων, όπως το Υπουργείο Εξωτερικών, το Υπουργείο Ναυτιλίας και το Υπουργείο Περιβάλλοντος, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ακριβής και ολοκληρωμένη αποτύπωση των θαλάσσιων ζωνών.

5. Δημόσια Διαβούλευση και Διεθνής Αναγνώριση: Ο χάρτης, όπως κάθε θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, υποβλήθηκε σε διαβούλευση για να λάβει τη μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική και επιστημονική αποδοχή. Επίσης, η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να τον καταθέσει σε διεθνείς οργανισμούς όπως η UNESCO και ο ΟΗΕ για αναγνώριση και στήριξη της εφαρμογής του.

Ο χάρτης που διαμορφώθηκε από την ελληνική κυβέρνηση, αν και αποτέλεσε εθνική πρωτοβουλία, είναι το αποτέλεσμα διεθνούς συνεργασίας και ακολουθεί αυστηρές νομικές διαδικασίες. Ο στόχος είναι η οργανωμένη εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων, η διατήρηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και η ενίσχυση της γεωπολιτικής θέσης της χώρας στην περιοχή.

Πως αλλάζει η εικόνα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής 

Η δημιουργία και η κατάθεση του Νέου Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού έχει σημαντική επίδραση στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, καθώς ενισχύει τη γεωπολιτική της θέση και τη στρατηγική της παρουσία σε κρίσιμους θαλάσσιους χώρους. Ο χάρτης αυτός, πέρα από τη διασφάλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, καθιστά τη θέση της Ελλάδας πιο διαρθρωμένη και ισχυρή σε σχέση με τις γειτονικές χώρες και διεθνείς οργανισμούς.

1. Ενίσχυση της Γεωπολιτικής Θέσης:

Η σαφής και καταγεγραμμένη οριοθέτηση της ΑΟΖ (Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης) και της υφαλοκρηπίδας ενισχύει τη θέση της Ελλάδας ως σημαντικού γεωστρατηγικού παίκτη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Με την ακριβή αποτύπωση των θαλάσσιων ζωνών της, η Ελλάδα καθίσταται πιο αναγνωρίσιμη και σεβαστή στις διαπραγματεύσεις με γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία και η Αίγυπτος, αλλά και σε διεθνή επίπεδο.

2. Αποτροπή Αντίπαλων Διεκδικήσεων:

Ο νέος χάρτης παρέχει νομικά ισχυρή βάση για να αποτρέψει μονομερείς ενέργειες από τρίτες χώρες που ενδέχεται να αμφισβητήσουν τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Η καταγραφή και η διεθνής αναγνώριση των θαλάσσιων ζωνών της χώρας ενισχύει τη διαπραγματευτική της θέση στις διεθνείς συζητήσεις και οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ και η UNESCO.

3. Αναβάθμιση της Διπλωματικής Στρατηγικής:

Με την κατάθεση του χάρτη, η Ελλάδα προβάλλει τη στρατηγική της σταθερότητα και τη θέση της ως αξιόπιστος και υπεύθυνος εταίρος στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, μπορεί να ενισχύσει τις συμμαχίες της με άλλες χώρες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, ενώ ταυτόχρονα να διαπραγματευτεί καλύτερους όρους συνεργασίας σε τομείς όπως η ενέργεια, η ασφάλεια και οι εμπορικές διαδρομές.

4. Η Προοπτική Ανάπτυξης και Βιωσιμότητας:

Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός βοηθά την Ελλάδα να εξελιχθεί σε ηγετική δύναμη στην περιοχή για τις ανανεώσιμες θαλάσσιες πηγές ενέργειας (π.χ., αιολική ενέργεια), τις θαλάσσιες μεταφορές και τη ναυτιλία, που είναι τομείς με μεγάλα αναπτυξιακά περιθώρια. Η αποτελεσματική αξιοποίηση αυτών των πόρων καθιστά την Ελλάδα σημαντικότερο παίκτη στη διεθνή οικονομία και στην ενεργειακή ασφάλεια.

5. Δημιουργία Νέων Διλημμάτων για τους Αντιπάλους:

Ο χάρτης δεν λειτουργεί μόνο ως εργαλείο υπεράσπισης των συμφερόντων της Ελλάδας, αλλά και ως στρατηγικό όπλο στη διαμόρφωση νέων διλημμάτων για τις γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία. Η ξεκάθαρη αποτύπωση των θαλάσσιων ζωνών της χώρας αποδυναμώνει την αμφισβήτηση των ελληνικών δικαιωμάτων, ενώ προσφέρει ένα ισχυρό πολιτικό επιχείρημα για την ανάγκη σεβασμού των διεθνών συνθηκών και συμφωνιών.

6. Επιπτώσεις στις Ελληνοτουρκικές Σχέσεις:

Για την ελληνοτουρκική διάσταση, η νέα οριοθέτηση είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς καθορίζει με σαφήνεια τα όρια της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ της Ελλάδας, περιορίζοντας το πεδίο για οποιεσδήποτε διεκδικήσεις ή μονομερείς ενέργειες από την Τουρκία. Αν και η Τουρκία ενδέχεται να μην αναγνωρίσει πλήρως τον νέο χάρτη, η αναγνώριση του από διεθνείς οργανισμούς θα ενισχύσει τη θέση της Ελλάδας και θα την καταστήσει πιο αποφασιστική σε ενδεχόμενες διαπραγματεύσεις.

Ο νέος θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, με την πλήρη αποτύπωση των θαλάσσιων ζωνών, ενισχύει τη θέση της Ελλάδας στον διεθνή χάρτη, βελτιώνει τη διαπραγματευτική της ισχύ και προσφέρει ένα ισχυρό εργαλείο για την προστασία των εθνικών συμφερόντων. Παράλληλα, το σχέδιο αναμένεται να ενδυναμώσει τη γεωπολιτική της θέση και να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες στον τομέα της οικονομικής ανάπτυξης και της ενεργειακής ασφάλειας.

Η νέα εικόνα της ελληνικής οικονομίας 

Η δημιουργία και κατάθεση του Νέου Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες θετικές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία με διάφορους τρόπους. Η ξεκάθαρη αποτύπωση των θαλάσσιων ζωνών και κυριαρχικών δικαιωμάτων ανοίγει νέες δυνατότητες, όχι μόνο για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας, αλλά και για την ανάπτυξη τομέων που σχετίζονται με τις θαλάσσιες δραστηριότητες. Ο χάρτης αυτός λειτουργεί ως ένα εργαλείο που μπορεί να φέρει οικονομικές ευκαιρίες, νέες συνεργασίες και να ενισχύσει τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας.

1. Αξιοποίηση Θαλάσσιων Πόρων (ΑΟΖ και Υφαλοκρηπίδα):

Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και η υφαλοκρηπίδα περιλαμβάνουν πολύτιμους φυσικούς πόρους, όπως υδρογονάνθρακες (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), οι οποίοι ενδέχεται να αποτελέσουν βασική πηγή εσόδων για την Ελλάδα, ιδιαίτερα αν η χώρα καταφέρει να επιτύχει συμφωνίες οριοθέτησης με γειτονικές χώρες και να εξασφαλίσει διεθνή αναγνώριση των δικαιωμάτων της. Η ανάπτυξη του τομέα της ενέργειας, μέσω της εκμετάλλευσης αυτών των πόρων, μπορεί να φέρει νέες επενδύσεις και να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη.

2. Ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ):

Ο χάρτης προσφέρει δυνατότητες για τη μεγάλη ανάπτυξη θαλάσσιων ΑΠΕ, κυρίως αιολικών πάρκων σε διεθνή ύδατα και σε περιοχές της ΑΟΖ. Η Ελλάδα μπορεί να μετατραπεί σε ηγέτη της θαλάσσιας αιολικής ενέργειας στη Μεσόγειο, κάτι που δεν θα ενισχύσει μόνο την ενεργειακή αυτονομία της χώρας, αλλά θα προσφέρει και νέες θέσεις εργασίας, θα προσελκύσει επενδύσεις και θα μειώσει την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ενέργειας.

3. Βελτίωση Θαλάσσιων Μεταφορών και Ναυτιλίας:

Η θαλάσσια ναυτιλία και οι θαλάσσιες μεταφορές είναι το οικονομικό θεμέλιο της Ελλάδας, με τη χώρα να αποτελεί παγκόσμιο κόμβο στην εμπορική ναυτιλία. Ο νέος θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός συμβάλλει στην ασφαλή και αποτελεσματική διαχείριση των θαλάσσιων δρόμων και περιοχών, κάτι που μπορεί να βελτιώσει τις θαλάσσιες εμπορικές μεταφορές και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού ναυτιλιακού τομέα.

4. Τουρισμός και Ναυτιλία:

Η θαλάσσια περιοχή γύρω από τα νησιά και την ηπειρωτική χώρα έχει εξαιρετική σημασία για τον τουρισμό. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός μπορεί να βοηθήσει στην αναβάθμιση του θαλάσσιου τουρισμού, ενισχύοντας τις θαλάσσιες διαδρομές κρουαζιέρας και τον θαλάσσιο τουρισμό πολυτελείας. Η ανάπτυξη θαλάσσιων θεματικών πάρκων, λιμανιών και υποδομών μπορεί να προσελκύσει περισσότερους επισκέπτες και να φέρει ανεξάρτητη οικονομική ανάπτυξη στις νησιωτικές περιοχές.

5. Δημιουργία Διεθνών Συνεργασιών και Συμφωνιών:

Η κατάθεση του χάρτη μπορεί να ενισχύσει τη δυνατότητα της Ελλάδας να συνεργάζεται με άλλες χώρες της περιοχής για την εκμετάλλευση κοινών θαλάσσιων πόρων, όπως αιολική ενέργεια ή υδρογονάνθρακες. Οι συμφωνίες για την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, καθώς και η ενίσχυση των ενεργειακών δικτύων με γειτονικές χώρες, μπορούν να δημιουργήσουν σχέσεις στρατηγικής σημασίας που θα ενδυναμώσουν τη θέση της Ελλάδας στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά.

6. Δημιουργία Νέων Θέσεων Εργασίας και Ανάπτυξη Υποδομών:

Η κατασκευή και συντήρηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολικά πάρκα, υποθαλάσσιοι αγωγοί), οι νέες θαλάσσιες διαδρομές, τα θαλάσσια λιμάνια και οι υποδομές ναυτιλίας απαιτούν πολλές θέσεις εργασίας, εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και νέες τεχνολογίες. Η ενίσχυση αυτών των τομέων μπορεί να προκαλέσει ένα κύμα επενδύσεων που θα τονώσει την ελληνική οικονομία και θα δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες για επαγγελματίες σε διάφορους τομείς.

Ο Νέος Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός έχει τη δυνατότητα να αναδείξει την Ελλάδα ως γεωπολιτική και οικονομική δύναμη στην περιοχή, ενισχύοντας τη στρατηγική της θέση και ανοίγοντας νέες δυνατότητες ανάπτυξης στον τομέα της ενέργειας, της ναυτιλίας, του τουρισμού και των διεθνών συνεργασιών. Μέσα από τον χάρτη αυτό, η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, δημιουργώντας ένα ισχυρό οικονομικό μοντέλο που βασίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τη ναυτιλία και τις διεθνείς επενδύσεις.