Μουλαρτζή Θ. Χρυσούλα
Πτυχιούχος Φιλοσοφικής, Τμήμα Ψυχολογίας – Ειδική Αγωγή
Είναι η τάση των παιδιών να θέλουν να αρέσουν, που δημιουργεί εντάσεις και δυσκολίες στην επικοινωνία. Είναι που μπερδεύονται και εύκολα αποπροσανατολίζονται από αυτό που στ’ αλήθεια θέλουν να κάνουν και να είναι. Εύκολα θύματα συνομηλίκων τους με διαφορετικές απόψεις, αντιλήψεις, ανατροφή ενδεχομένως, αλλά και εκείνων που με τοξικό - σχεδόν μεθυστικό τρόπο, τους ωθούν να υιοθετήσουν συμπεριφορές που στην πραγματικότητα δεν τους αφορούν.
Και ποιος δεν είχε ανθρώπους που τον "καθοδηγούσαν"; Παρέες που ένιωθε δεύτερος, τρίτος....τελευταίος. Φίλους που σε τίποτα δεν έμοιαζαν, μα τόσο εύστοχα όριζαν ως και τον τρόπο σκέψης τους. Το να χάσεις τον εαυτό σου για να χεις κάποιον άλλον είναι εύκολο. Ποιον όμως εξυπηρετεί αυτό; Το παιδί παύει να χει ταυτότητα, να σκέφτεται και να εκδηλώνεται. Μέσα σε μια παρέα συνομηλίκων που στην πραγματικότητα δεν ανήκει, δεν του αρμόζει, το μόνο που καταφέρνει είναι να χάνει τον αυτοπροσανατολισμό του και δημιουργεί μια συνεχή στρεσογόνα συνθήκη για τον εαυτό του.
Πηγαίνουν με αυτούς που ο γονιός επιβάλει; Εκεί που είναι οι καλοί μαθητές; Εκείνοι που έχουν μια κάποια διάκριση; Πηγαίνουν κάπου γιατί έτσι πρέπει; Δεν έχει τόση σημασία, όση έχει το αποτέλεσμα. Νέοι δίχως ταυτότητα, όλοι ίδιοι που τελικά το μόνο που κερδίζουν είναι παρέες δήθεν και όχι ουσιαστικές σχέσεις. Δήθεν; Ποιος στ΄ αλήθεια έχει ανάγκη να ‘ναι δήθεν; Πιθανόν εκείνος που δεν έχει ανάγκη να ΄ναι κάτι άλλο.
Στις παρέες πρέπει να ΄σαι ελεύθερος. Να λες και να μοιράζεσαι τις σκέψεις σου. Να βρίσκεις κοινά ενδιαφέροντα και να μην φοβάσαι τι θα πεις, πως θα το πεις, πότε θα μπορείς να πάρεις τον λόγο και κυρίως να χρειάζεται να κουνάς καταφατικά το κεφάλι σε ό, τι ακούς απλά για να ξεμπερδεύουμε. Μα ουσιαστικά δεν υπάρχεις εκεί. Το σώμα σου βρίσκεται εκεί και ψεύτικα συμμετέχεις για να επιστρέψεις σπίτι, στο σχολείο, στη δουλειά και να ΄χεις να πεις πως κάτι έκανες κι εσύ σήμερα.
Τα παιδιά μικρότερης ηλικίας είναι λογικό να υπομένουν κάθε συμπεριφορά προκειμένου να μοιράζονται ένα θρανίο, να ‘χουν κάποιον να παίζουν το απόγευμα ή να κάνουν μια βόλτα με το ποδήλατο. Αμέτρητες ιστορίες παιδιών που δέχονται πίεση από άλλα, που τόσο ζορίζονται αλλά υπομένουν, που πρέπει να δώσουν το μολύβι τους σε κάποιον για να έχουν παρέα στο διάλλειμα, που πρέπει να παίξουν μόνο με όσους οι άλλοι εγκρίνουν, που πρέπει να μοιράζονται εργασίες, το κολατσιό τους, τα ρούχα, τα παιχνίδια ή την ξεγνοιασιά που ένα παιδί απαιτείται ν’ απολαμβάνει. Αστείες παιδικές ιστορίες ε; Δεν έχουμε ιδέα μάλλον πόσα θέματα προκύπτουν απ’ αυτές. Δημιουργούνται προσωπικότητες που αδυνατούν να εξελιχθούν, που μαθαίνουν να φοβούνται, που ξεχνούν να εκφραστούν και να ζητήσουν όσα χρειάζονται. Άνθρωποι που κουβαλούν την ταμπέλα του «θύματος» κι ένα ψυχολογικό φορτίο σχεδόν περιττό, μπροστά σε μια κοινωνία που φροντίζει από μόνη της να μας δώσει πολλά τέτοια φορτία. Μήπως αυτό δεν είναι ένα είδος «bulling”; Μήπως τα παιδιά δεν γυρνάν στο σπίτι και γίνονται επιθετικά προκειμένου να εκδηλώσουν όλη τη νευρικότητα που τους δημιουργεί αυτή η πίεση; Ψυχολογική πίεση θαρρώ το λένε και δυστυχώς το κρατάμε προίκα. Οι γονείς; Είναι άραγε «εκεί»; «Εδώ;»
Μα κι αργότερα όταν μεγαλώνουμε… Σα να μας κυνηγάνε. Πάντα το ίδιο λάθος. Πάντα μ’ εκείνους που δεν ταιριάζουμε. Πάντα δίπλα μας άνθρωποι που μας ρουφάν ενέργεια. Πάντα να παρακολουθούμε παθητικά, λες και φτιαχτήκαμε από υλικό ανθεκτικό στην τοξικότητα και την ανισορροπία και γι’ αυτό αντέχουμε να υπάρχει γύρω μας. Καμιά μοναδικότητα, τίποτα να θυμίζει «εμάς», απλά και μόνο γιατί οι σκέψεις μας πρέπει να συγκλείνουν με κάποιον για να ‘χουμε κάποιον. Μα στ’ αλήθεια θαρρείς πως έτσι έχεις κάποιον; Και αν ναι, λυπάμαι μα εσύ πλέον ευθύνεσαι που δεν έχεις τον εαυτό σου. Και δυστυχώς οι άλλοι το αντιλαμβάνονται κι έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που τελικά το μόνο που κλονίζει είναι την ταυτότητά μας. Δεν οφείλουμε εξηγήσεις σε όλους, πάντα και για τα πάντα, δεν γεννηθήκαμε για να ‘μαστε ενοχικοί σε μια παρέα ανθρώπων που απλά δεν έχει τίποτα να μας προσφέρει, αντιθέτως έχει πολλά να «μας» πάρει.
Ιστορία γράφουν οι παρέες πράγματι, αλλά οι παρέες ανθρώπων «ίδιων» μέσα στην διαφορετικότητά τους, «ίσων» μέσα σ’ ένα κόσμο διακρίσεων, ανθρώπων που μιλούν για ιδέες, όνειρα, κοινά βιώματα και πεποιθήσεις, ανθρώπων που η ίδια τους η ανθρωπιά λογίζεται μαγκιά και όχι η δήθεν μαγκιά τους για προτέρημα. Η φιλία είναι δώρο και στηρίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και ειλικρίνεια, πέρα από κάθε συμφέρον, μα πολυτιμότερο δώρο είναι να διατηρείς την ιδιωτικότητά σου, τα μοναδικά στοιχεία του χαρακτήρα σου και τις απόψεις σου ανεπηρέαστες. Μα ο Καβάφης τόσο εύστοχα μίλησε μέσα από το ποίημά του « Όσο μπορείς»:
« Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στις πολλές κινήσεις κι ομιλίες.
Μην την εξευτελίζεις πηγαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ώς που να γίνει σα μια ξένη φορτική.»
Δείξε τι είσαι, πραξ’ το, φώναξέ το, ζήσ’ το…. Όποιος είναι να ‘‘ρθει, θα ‘‘ρθει, όποιος είναι να μείνει, θα μείνει κι όποιος φύγει θα υπάρχει λόγος. Θα ‘σαι ελεύθερος όμως… πνευματικά, θα μπορείς να αναπνέεις σωστά και να χαρίζεις τις ανάσες σου εκεί που τους αξίζει. Ιεράρχησε τις ανάγκες σου και φρόντισε να τις καλύψεις με αληθινά συναισθήματα και σχέσεις, απομακρύνσου απ’ ότι σου ρουφά ενέργεια, ότι κι αν είναι, γιατί μάλλον δεν είναι…. εσύ. Φιλοσοφίες και συμβουλές που όλοι ενδόμυχα γνωρίζουμε και όλοι προσποιούμαστε πως ξεχνάμε, μα όχι τελικά για δικό μας καλό, αλλά για χάρη άλλων, τρίτων, τέταρτων…. λιγάκι τελευταίων.
Τί πιο σημαντικό απ’ το να έχεις «εσένα» σε μια ζωή μία, μικρή και μόνο δική σου; Τί άλλο χρειάζεσαι για να καμαρώνεις σ’ έναν κόσμο που καίγεται, απ’ το να ‘σαι ακέραιος, αυθεντικός, να ξέρεις τι θες και πως το θες;
