"Η τηλεκπαίδευση δεν αντικαθιστά τη δια ζώσης εκπαίδευση"! Πόσο κλισέ και συνηθισμένη φράση σε μία εποχή που μαστίζει η πανδημία. Έχει αναλογιστεί κάποιος την επιρροή που ασκεί στους μικρούς πρωταγωνιστές της εκπαίδευσης αυτή η νέα συνθήκη;
Δεν ξέρω το μέγεθος της ψυχολογικής μετάπτωσης του καθενός, δεν μπορώ ίσως να αναλογιστώ τις υλικές ζημιές, το οικονομικό αντίκτυπο και τις αλλαγές στην καθημερινότητα, κυρίως όμως δεν είμαι σε θέση να βρω απάντηση σε δύο εφηβικά μάτια που ρωτούν "Εγώ θα ζήσω σε έναν τηλε...κόσμο; θα κάνω τηλε...όνειρα;". Τι παράξενη εκδοχή του κόσμου! Ένα παιδί που ξεβολεύτηκε από την καθημερινότητα του, είναι δύσκολο έως ακατόρθωτο, ν’ αντιληφθεί την κατάσταση ή ακόμη και την επιτακτική ανάγκη των αλλαγών. Και γιατί να το αντιληφθεί; Δεν ζούμε πια στον κόσμο των απαιτήσεων που μας θέλει δραστήριους, παραγωγικούς, επαναστάτες που διψούν για ένα καλύτερο αύριο; Δεν ζω σ εκείνο τον κόσμο που μου ‘μαθε να τρέχω για να προλάβω, να ψάχνω για ν’ ανακαλύπτω και να ρωτώ για να μάθω;
Από τότε που θυμάμαι θαρρώ τον εαυτό μου ηχεί στα αυτιά μου πως η γνώση είναι ζωή, η μάθηση είναι εμπειρία, το σχολείο είναι ευκαιρία. Διευρύνονται οι πνευματικοί ορίζοντες του παιδιού, κοινωνικοποιείται, ανακαλύπτει δυνατότητες, καλλιεργεί ψυχή και νου. Διδάσκεται τη δύναμή της ελευθερίας, της περίσσειας του λόγου και της κριτικής σκέψης. Αξίες θεμελιώδης για την εξέλιξη, την πρόοδο και την επιβίωση. Ο διαχωρισμός του χώρου και του τόπου, σπίτι - σχολείο, είναι βασικός για την ψυχική υγεία του παιδιού.
Οι νέοι ως η μαγιά του αυριανού κόσμου έχουν την ανάγκη να συνυπάρξουν, να εκτονωθούν και να νιώσουν στο πετσί τους τη ζωή, ανακαλύπτοντας τα μυστήρια που κρύβει. Η πρόοδος της τεχνολογίας, θα συμφωνήσω, πως είναι εξέλιξη που με την ορθή χρήση της ξεδιπλώνεται πληθώρα δυνατοτήτων, αλλά το παιδί δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί πάντα τον βομβαρδισμό των πληροφοριών και των αλλαγών. Η οθόνη κρύβει τον κόσμο και σε καθιστά θεατή της ίδιας σου της ζωής. Καμία αίσθηση επανάστασης, καμιά θέληση εξερεύνησης και κανένα ενδιαφέρον πειραματισμού. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να βγάλουν τις πιτζάμες, να γκρινιάζουν για το πρωινό ξύπνημα και να κάνουν σκονάκι για να περάσουν το διαγώνισμα, όχι σκονάκι για να περάσουν τη ζωή τους!
Πόσο ανθρώπινο μπορεί να γίνει άραγε ένα πρόσωπο στην οθόνη; Η συνεργασία εκπαιδευτικού και μαθητή στηρίζεται στην εμπιστοσύνη, σε ένα χαμόγελο, σε μία χιουμοριστική ατάκα, στην παρότρυνση για κατάκτηση νέας γνώσης και στο κίνητρο για τη δημιουργία στόχων. Δεν είναι εύκολη η γεφύρωση της απόστασης που δημιουργούν μερικά καλώδια και φέρνουν τόσο "ζωντανά" την εικόνα στην οθόνη μας.. κι αν κάποια στιγμή ξεγελαστούμε πως το πετύχαμε, σίγουρα μιλάμε για ένα κόσμο αλλιώτικο, παγωμένο και γυάλινο. Εμείς το μόνο που μπορεί να κερδίσουμε είναι μια αράδα ‘μάγκες του καναπέ’, που θα κρύβονται πίσω από μια οθόνη, εκφράζοντας έτσι μια κάποια άποψη, προστατευμένοι από την έκθεση σε συνθήκες ζωντανού διαλόγου και απομακρυσμένοι από κάθε ρεαλιστική κατάσταση της ζωής. Παιδιά που χάνουν τον ύπνο τους, την αίσθηση του χρόνου, γίνονται επιθετικά και ξεχνούν να σκέφτονται και να μαθαίνουν. Νέους τρομαγμένους, μοναχικούς, χωρίς διάθεση για ζωή και δημιουργία. Πως λέγεται αυτό; Φόβος!
Η κάμερα, το τάμπλετ ή το κινητό μπορεί να είναι όσα πάντα ζητούσε στα γράμματα του Αϊ Βασίλη το παιδί, αλλά τώρα πια που ζει μ’ αυτά, είναι η μάσκα που φορά κι αλλάζει πρόσωπα. Λες να χάνει την ταυτότητά του και στοιχεία της προσωπικότητας ή αυτό το κάνει μόνο η μάσκα που το προστατεύει από τον ιό και τόσο πολύ βροντοφωνάζουμε πως μας ενοχλεί; Ίσως… μα ίσως να' ναι λιγάκι πιο ακαριαίο από την μάσκα που καλείται να φορέσει στο σχολείο και φυσικά που επιβάλλεται λόγω των συνθηκών. Μακάρι να μην είχε συμβεί, να μην είχε φτάσει ποτέ εδώ, αλλά τώρα τι θα γίνει; Θα μείνουν μέσα; Δεν θα γεμίσει η αυλή του σχολείου από φωνές; Δεν θα χτυπήσει το κουδούνι που τόσο πανικό σκορπά στο κάλεσμα για την επόμενη ώρα; Δεν θα πάρει κανείς αποβολή; Δεν θ’ ακουστούν συνθήματα που απεγνωσμένα θα ζητούν εκδρομή; Δεν θα γραφτούν διαγωνίσματα που κρίνουν την σημαία ή την εισαγωγή σε κάποιο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα; Δεν θα παρακολουθήσετε συγκινημένοι τα παιδιά σας να λένε ποιήματα ή να καταθέτουν στεφάνια; Δεν θα καμαρώσετε τους βαθμούς που σε κάποιο διάδρομο του σχολείου, θα σας περιμένουν με αγωνία να τους δουν; Δεν έχουμε ανάγκη για άλλους επιστήμονες, που θα εξεταστούν σε συνθήκες που όλοι ζήσαμε; Σίγουρα δεν βοηθά κανέναν μια συνεχώς μεταβαλλόμενη κατάσταση, μια «μέσα» την άλλη «έξω» και πάλι «μέσα». Αλλά όταν είναι να συμβεί, να γίνει σωστά.
Αμφιβάλλω πως κάποιος έχει την ανάγκη για τηλε..κόσμο ή τηλε..όνειρα, παρ’ όλο που η τηλεκπαίδευση είναι ένας τρόπος σύγχρονης εκπαίδευσης, που βοήθα σε έκτακτες περιπτώσεις ανάγκης ν’ ανταποκριθεί το εκπαιδευτικό σύστημα όσο δυνατόν καλύτερα, δεν θα χαρίσει ποτέ - όσο και να εξελιχθεί – στον μαθητή και εν δυνάμει ενήλικα την μαγεία και το ταξίδι που προσφέρει το θρανίο και ο πίνακας στην τάξη. Τα κουδούνια είναι επιτακτική ανάγκη να χτυπήσουν ξανά, όπως χτυπούν οι καρδιές μας και επιζητούν να ζήσουν ελεύθερα!
Της Χρυσούλας Μουλαρτζή
