Της Κατερίνας Μυτάκη
Άκουσα πάλι χθες για ένα τροχαίο με θύμα ένα νεαρό παιδί. Άλλη μια οικογένεια βυθίστηκε στο πένθος, άλλοι δύο γονείς που δεν θα καταφέρουν να χαρούν ποτέ ξανά και άλλη μια ζωή που δεν γυρίζει πίσω… Μετά από κάθε θανατηφόρο τροχαίο θα ακούσεις πολλά. «Έτρεχε πολύ», « Ήταν μεθυσμένος ο οδηγός», και ίσως κάποιοι κακεντρεχείς να πουν «καλά να πάθει αφού ήπιε και έτρεχε». Το χειρότερο όμως είναι πως όλοι αυτό σκέφτονται αλλά δεν τολμούν να το ξεστομίσουν, βλέποντας τον πόνο που έχει σκορπίσει το δυστύχημα. Σκέφτονται πως την ολική ευθύνη του εκάστοτε θανατηφόρου τροχαίου την έχουν οι οδηγοί, οι οποίοι θεωρούνται θύτες και θύματα ταυτόχρονα.
Το ερώτημα τώρα είναι το εξής: Είναι οι οδηγοί εκείνοι που έχουν την ευθύνη για το κάθε θανατηφόρο δυστύχημα που συμβαίνει; Εκείνοι ευθύνονται για κάθε οικογένεια που θα ζει από δω και πέρα βουτηγμένη στον πόνο και την απέραντη θλίψη και για την κάθε αδικοχαμένη ψυχή; Αυτό μας βολεύει να πιστεύουμε, προκειμένου ο καθένας από εμάς να αποποιηθεί την ευθύνη που φέρνει σε αυτό το δυσβάσταχτο κοινωνικό πρόβλημα, που βλέπουμε να συμβαίνει καθημερινά γύρω μας, σκορπίζοντας τον θάνατο. Αν ρωτήσεις κάθε άτομο ξεχωριστά, ποια είναι η λύση σε αυτό, η πλειονότητα των απαντήσεων θα είναι: « Να μην πίνουν», «Να μην τρέχουν», «Να μην οδηγούν κουρασμένοι». Κανείς όμως δεν σκέφτεται τον λόγο που συμβαίνουν όλα αυτά και κυρίως τον τρόπο για να σταματήσουν να συμβαίνουν. Όλοι μας πάντα σε όλα τα προβλήματα δηλώνουμε γνώστες της λύσης τους, χωρίς όμως να γνωρίζουμε τον τρόπο, που η λύση αυτή μπορεί να γίνει εφικτή.
Κανένας δεν αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων του για όλο αυτό. Για τους τόσους πολλούς θανάτους που αυξάνονται μέρα με τη μέρα. Δυστυχώς, την ευθύνη για το θάνατο από το κάθε τροχαίο και τον πόνο που προκαλεί γύρω του την έχουμε όλοι μας. Κάθε μέλος αυτής της κοινωνίας έχει μερίδιο ευθύνης στην αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων. Άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο και ο καθένας με τον τρόπο του. Όμως όλοι και όσο πιο νωρίς το συνειδητοποιήσουμε και το αποδεχτούμε τόσο πιο αποτελεσματικά θα μπορέσουμε να συμβάλουμε στον περιορισμό του προβλήματος.
Ποιοι είναι τώρα αυτοί οι όλοι που ευθύνονται; Η κάθε οικογένεια που μεγαλώνει παιδιά και δεν έχει φροντίσει να τα διδάξει από μικρά την αξία της ζωής και την έννοια του κινδύνου. Η οικογένεια που δεν σκέφτηκε ποτέ να μιλήσει στα παιδιά για την έννοια της οδικής ασφάλειας και πόσο σημαντικό ρόλο μπορεί να έχει στην διαφύλαξη μιας ανθρώπινης ζωής. Έχει την ευθύνη για την κάθε φορά, που οι γονείς έβαλαν το παιδί τους στο αμάξι, χωρίς οι ίδιοι να φοράνε ζώνη και βάζοντας το να καθίσει στο μπροστινό κάθισμα. Για την κάθε φορά, που επέστρεψαν από μια κοινωνική εκδήλωση έχοντας καταναλώσει αλκοόλ και οδήγησαν μαζί με τα παιδία τους μέσα στο αυτοκίνητο. Για την κάθε φορά που έβαζαν ζώνη μόνο όταν ήξεραν ότι υπάρχει κίνδυνος ελέγχου από την τροχαία. Με αυτούς τους τρόπους τους δίδαξαν αυτόματα, πως δεν έγινε και κάτι σημαντικό, εάν δεν τηρήσουμε τους κανόνες της οδικής ασφάλειας και πως δεν είναι και τόσο σημαντικό να φοράμε ζώνη και να οδηγούμε υπό την επήρεια αλκοόλ. Μα τα παιδιά τους γονείς τους έχουν ως πρότυπο! Είναι το πρώτο και βασικότερο περιβάλλον, από το οποίο αναπτύσσονται και από το οποίο διαμορφώνουν το χαρακτήρα και την προσωπικότητα τους. Οι γονείς είναι εκείνοι που τα παιδιά τους έχουν ως πρότυπο συμπεριφοράς στην μετέπειτα ζωή τους συνειδητά ή ασυνείδητα.
Όσο μεγάλη ευθύνη έχει όμως η κάθε οικογένεια, άλλη τόση έχει και η κάθε εκπαιδευτική κοινότητα. Το δεύτερο κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο το παιδί εντάσσεται. Η ορθή παιδεία λοιπόν, η οποία δυστυχώς είναι ανεπαρκής όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος. Το κάθε σχολικό πρόγραμμα, στο οποίο δεν έχει ενταχθεί το μάθημα της οδικής ασφάλειας, οι εκπαιδευτικοί που δεν φροντίζουν να ενημερώσουν τα παιδιά για τους κινδύνους που κρύβει η άσφαλτος και η ασυνείδητη οδήγηση. Η λανθασμένη αντίληψη όλων μας, που εκφράζεται μέσω της κοινότυπης έκφρασης «Πηγαίνεις στο σχολείο για να μάθεις γράμματα». Μα το σχολείο δεν είναι μόνο για να μάθεις γράμματα είναι να μάθει να συμβιώνεις μαζί ανθρώπους διαφορετικούς από εσένα, να συνεργάζεσαι, να κοινωνικοποίησε, να υιοθετήσεις ορθές αξίες και γενικότερα να γίνεις καλύτερος άνθρωπος. Το σχολείο έρχεται αμέσως μετά την οικογένεια να διδάξει στα παιδιά αξίες ορθής συμπεριφοράς. Ταυτόχρονα όμως, είναι και εκείνο που δεν έχει φροντίσει για την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων και την ορθή οδική ασφάλεια.
Ευθύνη έχουν και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τα οποία καλλιεργούν τον υλικό ευδαιμονισμό στους ανθρώπους με το διαφημίζουν ακριβά αυτοκίνητα που μπορούν να αναπτύξουν μεγάλες ταχύτητες και να διανύσουν μακρινές αποστάσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που προβάλλουν μια ζωή ευτυχισμένη πίνοντας αλκοόλ και πως οι άνθρωποι μόνο τότε μπορούν να γελούν και να περνούν όμορφα. Οι διαφημίσεις λοιπόν που δεν φροντίζουν σχεδόν ποτέ να προβάλλουν την αξία της οδικής ασφάλειας και τους κανόνες ορθής οδικής συμπεριφοράς αφού προφανώς δεν θα υπάρχει κάποιο οικονομικό όφελος από τέτοιου είδους διαφημίσεις.
Ευθύνη λοιπόν κατά συνέπεια έχει το κράτος και ο τρόπος οργάνωσης του, το οποίο δεν έχει φροντίσει να ευαισθητοποιήσει και να αναπροσαρμόσει τόσο τους σχετικούς νόμους όσο και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τα τροχαία δυστυχήματα. Το κράτος που δεν έχει φροντίσει να διαμορφώσει ένα ορθό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο να βασίζεται στην καλλιέργεια ορθών προσωπικοτήτων και συνειδήσεων. Κυρίως όμως την μεγαλύτερη ευθύνη την έχουμε όλοι εμείς! Την έχουμε εμείς, που αποτελούμε μέλη όλων των παραπάνω συστημάτων μεγάλων ή μικρών. Έχουμε ευθύνη για την κάθε φορά που ακούμε για ένα τροχαίο δυστύχημα και ενώ εκφράζουμε την απεριόριστη λύπη μας για αυτό, την επόμενη στιγμή θα οδηγήσουμε και πάλι τρέχοντας και χωρίς τη ζώνη ασφαλείας. Επιπλέον, μεγάλη ευθύνη έχουμε για την κάθε φορά που δεν συμβουλέψαμε τα παιδιά μας, τα ανίψια μας, τους φίλους και συγγενείς για την ασφαλή οδική συμπεριφορά αλλά αντίθετα τους δώσαμε εμείς οι ίδιοι το κακό παράδειγμα παραβιάζοντας όλους αυτούς τους κανόνες. Αλλά ίσως την πιο σοβαρή ευθύνη την πήραμε για την κάθε φορά που ρίξαμε το φταίξιμο στους οδηγούς που ενεπλάκησαν σε κάποιο τροχαίο, στο κράτος και στις μη ασφαλείς κατασκευές δρόμων χωρίς να σκεφτούμε λεπτό ότι κάπου μπορεί να ευθυνόμαστε και εμείς για αυτό που συμβαίνει.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα ακούσουμε για ένα τροχαίο δυστύχημα πριν σχολιάσουμε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ότι λυπόμαστε για αυτό που συνέβη, πριν αποδώσουμε ευθύνες για τους υπαίτιους του ατυχήματος, ας αναλογιστούμε που ήμαστε εμείς σε αυτό το ζήτημα και πώς ενδεχομένως θα μπορούσαμε να συμβάλλουμε στον περιορισμό του. Αφού λοιπόν οι χαμένες ανθρώπινες ζωές δεν γυρίζουν πίσω ας φροντίσουμε όσο μπορούμε να μην χαθούν κι άλλες!
