Γράφει η Δήμητρα Ευθυμιάδου, πτυχιούχος του τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ.
Οι θεωρίες συνωμοσίας πάντοτε υπήρχαν. Ειδικά σε καιρούς χαλεπούς, όμοιους με τον σημερινό, άκμαζαν και έβρισκαν πρόσφορο έδαφος για να θεμελιωθούν στη συλλογική συνείδηση των πολιτών. Παραδείγματα του παρελθόντος μπορούν να αναφερθούν ουκ ολίγα, ωστόσο οι πηγές πληροφοριών σήμερα είναι ανεξάντλητες και θα παρότρυνα κάθε αναγνώστη να επιχειρήσει να τα εντοπίσει. Το κοινό σημείο των θεωριών αυτών, ανά τους αιώνες, είναι ένα και δεν είναι άλλο από τον εντοπισμό του υπεύθυνου ή πιο απλά του «φταίχτη», του «κακού». Σε κάποιες περιπτώσεις ήταν οι Εβραίοι, σε άλλες οι Γερμανοί, άλλοτε οι Αμερικάνοι, ενώ έτυχε να φταίει και ένα αόρατο χέρι που μηχανεύεται την καταστροφή της ανθρωπότητας.
Στις θεωρίες συνωμοσίας υπάρχει πάντοτε μια σταθερή, η οποία δεν μεταβάλλεται και είναι «ο χρυσός κανών» της αιτιότητας. Πάντα ευθύνεται κάποιος άλλος και ποτέ εμείς. Οι ελίτ πάντα κρύβουν την -αλήθεια- και τα μυστικά κέντρα εξουσίας που ελέγχουν τον κόσμο θέλουν να υποτάξουν το ανθρώπινο είδος στις διαταγές των ισχυρών, που άλλοτε έχουν όνομα George Soros, άλλοτε Bill Gates και ούτω καθεξής. Δεν υπάρχει τίποτα πιο εύληπτο και πιο ελκυστικό από το να καταδεικνύουν σε κάποιον τον υπεύθυνο της εκάστοτε συμφοράς, κι αυτός όντας μεμψίμοιρος να θεωρεί τον εαυτό του θύμα πλεκτάνης, που δεν δύναται να κάνει τίποτα για να σώσει τον εαυτό του, καθώς οι άλλοι έχουν ήδη προδιαγράψει το μέλλον της ανθρωπότητας. Τόσο δραματικό και τόσο βολικό για να αποτινάξει κανείς από πάνω του πάσα ευθύνη για τα τεκτενόμενα.
Και ερχόμαστε στο σήμερα. Έχοντας ξεπεράσει το χρονικό διάστημα των έξι μηνών συμβίωσης με τον κορωνοϊό, θα περίμενε κανείς μια υπεύθυνη συλλογική και ατομική δράση των μελών της κοινωνίας μας. Αντί αυτού, συχνά κάνουν την εμφάνιση τους κι άλλες επικίνδυνες θεωρίες, που υποκινούν δήθεν «κινήματα» αντίστασης στις εντολές που προέρχονται εκ των άνω και στόχο έχουν (κατά την γνώμη τους) την “καταστροφή” της κοινωνίας εν γένει.
Παραδείγματα πολλά:
- Την περίοδο της καραντίνας, μας κλείσανε μέσα για να μεταφέρουν μετανάστες κρυφά και να μας εξισλαμίσουν χωρίς να το καταλάβουμε.
- Κλείσανε τα πάντα (γενικό lockdown) για να έρθει νέα οικονομική κρίση και να υπογράψουν κρυφά νέα μνημόνια.
- Θέλουν να φοράμε μάσκα, για να αποκτήσουμε αναπνευστικά προβλήματα και να μας καταγράψουν ως κρούσματα κορονοϊού.
- Τα ΜΜΕ προβάλουν επίτηδες τον ψεύτικο ιό, για να μην καταλάβουμε ότι πουλάνε την Ελλάδα στους Γερμανούς και στους Τούρκους.
Δεν παρατίθενται παραπάνω παραδείγματα για οικονομία χώρου και χρόνου, καθώς υπάρχουν δεκάδες. Πιο πρόσφατη «κινητοποίηση», που ξεκινά από την αμφισβήτηση της ορθότητας των μέτρων προστασίας έως την πλήρη απόρριψη της ύπαρξης του ιού, αποτελεί η ομάδα του Facebook «Κανένα παιδία με μάσκα στο σχολείο».
Με μια μικρή ανάλυση της αφίσας του συγκεκριμένου κινήματος, μπορεί κανείς να παρατηρήσει την παρουσία της εθνικής ιδεολογίας, με φόντο την Ελληνική σημαία, μέσω της οποίας επιφορτίζονται τα μέλη-γονείς με ένα “πατριωτικό” φορτίο, το οποίο κατά την γνώμη τους, το στερούνται όσοι δεν συμμετέχουν στην συγκεκριμένη κινητοποίηση. Εμφανίζεται λοιπόν, ως ένα συγκινησιακό αφήγημα, το οποίο έχει σκοπό να πείσει την κοινωνία ότι «είμαστε Έλληνες γονείς και λέμε την αλήθεια». Εκτός αυτού, την εμφάνιση της κάνει και η εργαλειοποίηση της φράσης “I can’t breathe” του G. Floyd, με την χρήση της οποίας αυθαίρετα και ανορθολογικά αποδίδεται στη χρήση της μάσκας, τόσο ένα αυταρχικό πρόσημο εξουσίας που καταπιέζει τους πολίτες, όσο και μη επιστημονικά τεκμηριωμένα σενάρια κινδύνου για την υγεία του ανθρώπου.
Συνοψίζοντας, μπορούμε να υποστηρίξουμε, ότι μέσω της ανάπτυξης του συνωμοσιολογικού φαινομένου, η καχυποψία μεγάλου μέρους της κοινωνίας ακμάζει και στρέφεται προς πάσα κατεύθυνση. Κατασκευάζοντας φαινόμενα “αντίστασης” απέναντι σε εχθρούς, που συνήθως είναι κατασκευασμένοι στην σφαίρα του φαντασιακού, επιτυγχάνεται η πλήρης αυτοθυματοποίηση των μελών μιας κοινωνίας, έχοντας ως αποτέλεσμα την επικράτηση έμμονων ιδεών και την αποτίναξη κάθε ορθολογικότητας, υπευθυνότητας και εμπιστοσύνης στην σχέση μεταξύ πολίτη και κράτους!
